Czym są nurty w psychoterapii?
Terapia systemowa jest jednym spośród kilku nurtów w psychoterapii. Słowo nurt oznacza podejście lub koncepcję. Używając metafory nurty w psychoterapii można porównać do różnych szlaków, które prowadzą do tego samego celu – dobrostanu, poprawy jakości życia. Każdy z tych szlaków oparty jest na innej koncepcji, inaczej wyjaśnia i opisuje powstawanie problemów i zaburzeń psychicznych, a także proponuje pewien szeroki – wynikający z koncepcji – zbiór metod i narzędzi psychoterapii, służący polepszeniu funkcjonowania klienta. Przed podjęciem decyzji jakim szlakiem chcemy zmierzać do celu, warto przeczytać o każdym z nich. Jednym z tych szlaków jest psychoterapia systemowa.
Na czym polega psychoterapia systemowa?
Z uwagi na swoją nazwę oraz korzenie często jest ona utożsamiania jedynie z terapią rodzin. Obecnie ma ona również zastosowanie w terapii indywidualnej, par czy grupowej. Słowo system oznacza przedmiot złożony i stanowiący spójną całość. Co ważne, system nie jest przy tym prostą sumą własnych elementów składowych lecz stanowi nową jakość. Psychoterapia systemowa zakłada zatem, że trudności psychiczne nie powstają w izolacji, lecz są związane z interakcjami między członkami systemu. Podejście to zakłada występowanie cyrkularności w relacjach, czyli wzajemnych oddziaływań między członkami systemu. W przeciwieństwie do myślenia przyczynowo – skutkowego, cyrkularność nie pozwala jednoznacznie stwierdzić, co jest przyczyną, a co skutkiem w danej sytuacji. Pozwala za to oglądać całokształt interakcji. Psychoterapeuta systemowy uwzględnia zatem szeroki kontekst funkcjonowania jednostki, wielość narracji oraz perspektyw w jego najbliższym otoczeniu.
Co dzieje się w trakcie terapii?
Choć nie jest to sztywna reguła na pierwszych wizytach u psychoterapeuty systemowego spodziewać się można pytań koncentrujących się wokół zgłaszanego przez klienta problemu, dla przykładu: dlaczego właśnie teraz padła decyzja o rozpoczęciu psychoterapii, jak do tej pory klient próbował rozwiązać problem, jak klient wyjaśnia problem, a jak widzą i wyjaśniają problem jego najbliżsi, jak problem wpływa na różne dziedziny życia. Ustala się również oczekiwania i wypracowuje cele terapii. Terapia systemowa pozwala na ujrzenie problemu w szerszym kontekście, refleksję nad perspektywami, narracjami, zasobami, strategiami radzenia sobie. Psychoterapeuta systemowy potrafi zadać pytania, które pozwalają na obejrzenie swojego problemu z wielu perspektyw, co prowadzi pacjenta do najlepszych, bo własnych, wniosków i rozwiązań.
Ile trwa terapia systemowa?
Czas trwania psychoterapii zależy od wielu czynników. Można jednak powiedzieć, że psychoterapia dobiega końca w momencie realizacji wyznaczonych w trakcie tego procesu celów. W związku z tym niektóre procesy trwają kilka miesięcy, a inne lata. Warto pamiętać, że przerwanie terapii to coś innego, niż jej zakończenie. W przypadku przerwania wyznaczone cele nie zostały osiągnięte. Czasem w toku
terapii zadajemy sobie pytanie czy ona w ogóle działa? Psychoterapia to proces i wymaga często czasu oraz regularności. Psychoterapia działa jeżeli obserwujesz w swoim życiu, że przybliżasz się do wyznaczonych celów, lepiej funkcjonujesz w obszarze emocji, relacji czy edukacyjno-zawodowym, a cały proces uznajesz za sensowny, wartościowy i użyteczny.
Podsumowując, terapia w nurcie systemowym jest skierowana zarówno do jednostek, jak i par, rodzin czy grup. Pozwala ona ujrzeć problem w szerszym kontekście, co prowadzi klienta do najlepszych, bo własnych, wniosków i rozwiązań. W procesie tym jest również przestrzeń na szukanie zasobów, rozmowę o wartościach, a także szeroko pojętą autorefleksję i kontakt ze swoimi emocjami, granicami oraz potrzebami.
Autor: Martyna Olbromska – psycholog, psychoterapeuta
