Współczesna codzienność obfituje w bodźce i wymagania. Praca, obowiązki domowe, tempo życia, presja informacyjna – to wszystko może prowadzić do chronicznego przeciążenia. O ile krótkotrwały stres może działać mobilizująco, przewlekły stres wpływa wyniszczająco – zarówno na ciało, jak i psychikę.
Objawy przewlekłego stresu
Długotrwały stres objawia się na wielu poziomach – somatycznym, emocjonalnym i behawioralnym. Symptomy bywają niespecyficzne i często przypisywane „zwykłemu zmęczeniu” lub przepracowaniu.
Objawy fizyczne:
- napięcie mięśni (szyja, kark, szczęka),
- zaburzenia trawienia, bóle głowy,
- problemy ze snem, spadek odporności,
- chroniczne zmęczenie, uczucie „przebodźcowania”.
Objawy psychiczne:
- drażliwość, napięcie emocjonalne, niepokój,
- trudności z koncentracją i podejmowaniem decyzji,
- wycofanie z relacji, spadek motywacji,
- wzmożona potrzeba kontroli lub poczucie chaosu.
Skutki stresu przewlekłego
Przeciążony układ nerwowy traci zdolność do naturalnej regeneracji. W dłuższej perspektywie przewlekły stres może prowadzić do:
- chorób sercowo-naczyniowych, zaburzeń hormonalnych,
- problemów gastrycznych i metabolicznych,
- obniżonego nastroju, zaburzeń lękowych, wypalenia zawodowego,
- trudności w relacjach i utraty poczucia wpływu na życie.
Psychologiczny wymiar napięcia
Choć stres zwykle kojarzony jest z reakcją na zewnętrzne czynniki, w psychoterapii – szczególnie w ujęciu psychodynamicznym – podkreśla się również jego wewnętrzne źródła. Przewlekłe napięcie bywa sygnałem wewnętrznych konfliktów, niezaspokojonych potrzeb lub trudności z wyrażaniem emocji.
Dla przykładu: osoba stale napięta w sytuacjach zawodowych może – nieświadomie – realizować wzorzec „muszę być idealny”, wyniesiony z dzieciństwa. Stres staje się wtedy nie tylko odpowiedzią na realne wymagania, ale także skutkiem wewnętrznych mechanizmów, które powielają się latami. Uświadomienie tych wzorców i ich przepracowanie w psychoterapii może prowadzić do realnej zmiany sposobu funkcjonowania.
Co pomaga w radzeniu sobie ze stresem?
1. Zadbanie o potrzeby fizjologiczne
Sen, odżywianie, ruch – to podstawowe warunki dla regulacji emocjonalnej.
2. Redukcja codziennych stresorów
Warto przyjrzeć się, co realnie obciąża: nadmiar bodźców, brak granic w relacjach, a może ciągła presja?
3. Techniki regulacji napięcia
Ćwiczenia oddechowe, krótkie przerwy w ciągu dnia, kontakt z naturą, chwile wyciszenia wspierają układ nerwowy w regeneracji.
4. Psychoterapia jako wsparcie
W przypadku długotrwałego stresu skutecznym wsparciem może być psychoterapia. To przestrzeń, w której możliwe staje się nie tylko odreagowanie napięcia, ale też głębsze zrozumienie jego psychologicznych przyczyn oraz wprowadzenie zmian poprawiających jakość życia.
Podsumowanie
Przewlekły stres to nie tylko efekt zewnętrznych obciążeń, ale często także sygnał wewnętrznego napięcia, które domaga się uwagi. Zamiast go ignorować, warto zatrzymać się, przyjrzeć sygnałom z ciała i psychiki, a w razie potrzeby – skorzystać z profesjonalnego wsparcia. Uważne spojrzenie na źródła napięcia może stać się początkiem głębszego poznania siebie i otworzyć drzwi do bardziej świadomego, satysfakcjonującego życia.
Autor: Anna Blicharczyk, psychoterapeuta
